Temat: 
pisownia a wymowa
Pytanie:napisał:  brahma_maya  
Czy jest błędem, jeśli zamiast wziąć powiem [wzionć], bez wyraźnego akcentu na "ą"? lub zamiast włączyć - wymówię [włonczyć], czy wyłączyć - "wyłonczyć"? Czy w języku polskim nie jest tak, że inaczej piszemy, a często inaczej wymawiamy?
Odpowiedź:ostatnia edycja:  Lucyna Sikorska  
Rzeczywiście w języku polskim istnieją często skomplikowane zależności między pisownią a wymową, znajdujące niejednokrotnie uzasadnienie w dawnych procesach fonetycznych. Trudno jednak w kilku zdaniach przedstawić wszystkie rozbieżności, dlatego też odsyłam do pracy D. Ostaszewskiej i J. Tambor, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2005,w której na s. 47-90 znajdzie Pan/Pani szczegółowe omówienie tego zagadnienia. W odpowiedzi skupię się wyłącznie na przywołanych formach, które pokazują, że interesuje Pana/Panią sposób wymowy samogłosek nosowych, zwłaszcza samogłoski ą, która fonetycznie realizowana jest jako "o" nosowe. Samogłoska nosowa [ǫ] wymawiana jest jednak tylko przed spółgłoskami szczelinowymi (m. in. z, s, sz itp.), np. [mǫsz]. Przed społgłoskami zwartymi i zwarto-szczelinowymi (np. b, p, g, k, ć, dź, cz itp.) wymawia się natomiast połączenie samogłoski ustnej ze spółgłoską m, n, np. om, on, np. [kompać].Ponieważ w wyrazach wziąć, włączyć przed samogłoską nosową stoją spółgłoski ć, cz, które są zwarto-szczelinowe, samogłoskę tę wymówimy jako połączenie om. A zatem przedstawiony przez Pana/Panią sposób wymowy jest jak najbardziej poprawny.